Beschrijving
Ezeltje rijden langs het strand (1898-1900)
Ezeltje rijden langs het strand toont drie kleine meisjes die ezeltje rijden langs de vloedlijn, matelotjes op het hoofd, gevolgd door een oppasser in blauwe kiel. Het zijn kinderen van kennissen. Van links naar rechts: Agatha Pauw, Suze Pont en een jonger zusje van Agatha. Israëls probeert vooral de zorgeloze sfeer van de zonnige dag te treffen: de zomerwind, het warme licht en het ruisen van de golven. Ezeltje rijden was toendertijd een populair tijdverdrijf aan het strand.
Het schilderij ademt in alles hoe Israëls gefocust was op de weergave van het zonlicht. Het onderwerp lijkt bijna toevallig. Het is vooral een impressie van een zomers moment. Met losse, bijna schetsmatige verfstreken weergegeven, zonder veel nadruk op de portrettering. Israëls schilderde vaak snel: ‘Vooral niet te veel werken’, zei hij ooit, ‘niet meer dan twee uur achter elkaar, niet te lang peuteren, dan ben je niet fris meer’.
Israëls maakte nog veel andere werken met hetzelfde thema van ezel rijdende kinderen. Alsof het studies of vingeroefeningen waren. Serieus nam hij het onderwerp en zijn schilderkunst dus wel. Deze werken zijn later uitgegroeid tot de bekendste uit zijn oeuvre en de bekendste uit de impressionistische schilderkunst in Nederland.
Isaac Israëls
Israëls woonde vanaf 1886 in Amsterdam. Maar vanaf het midden van de jaren 1890 ging hij ’s zomers vaak terug naar Den Haag, waar zijn vader Jozef woonde. Deze huurde dan meestal een villa van het Oranjehotel te Scheveningen, waar ook Isaac kon logeren. Isaac voelde zich altijd bijzonder aangetrokken door het vrolijke leven aan het strand. En hij genoot van het afwisselende licht van zon en zee. In deze periode ontstonden ook de luchtige, los geschetste schilderijen van ezel rijdende kinderen. Die zouden uiteindelijk karakteristiek worden voor zijn impressionistische stijl. Zijn vader ken je overigens misschien ook wel. Hij was één van de voornaamste schilders uit de Haagse school en schilderde o.a.
Kinderen der Zee, wat ik ook heb gevangen in borduurringen.
Impressionisme
Het impressionisme ontstond tussen 1860 en 1900 in Frankrijk. De impressionisten verwierpen academische tradities voor het weergeven van de wereld. Ze onderzochten liever hoe ze hun zintuiglijke indrukken in verf konden vangen. Ze wilden boven alles de sensatie van licht, kleur en beweging oproepen. De impressionisten gebruikten kleur in losse, duidelijke penseelstreken in plaats van ze te mengen in gelijkmatige schakeringen en tonen. De term impressionisme werd voor het eerst gebruikt door conservatieve critici om een kunstwerk te beschrijven dat zij als ‘onaf’ beschouwden volgens de academische regels van die tijd. Maar de term werd al snel opgepikt door de kunstenaars zelf. Beroemde impressionistische schilders waren Claude Monet en Pierre-August Renoir.
Bronnen:
Algemene kunstgeschiedenis – Hugh Honour & John Fleming
KUNST begrijpen – Stephen Little