Beschrijving
Het melkmeisje, ca. 1660
Het melkmeisje wordt ook wel De keuken- of melkmeid genoemd. Het is een schilderij van de Hollandse meester Johannes Vermeer. Het komt ongeveer uit 1660. In een veilingcatalogus uit 1696 wordt het werk Een Meyd die Melk uytgiet genoemd. Het originele schilderij Het melkmeisje heeft een afmeting van 45,5 x 41 cm.
De benaming “melkmeisje” is eigenlijk fout. Het melkmeisje bracht namelijk alleen de melk tot aan de deur. In dit schilderij zien we dus eigenlijk een dienstmeid of keukenmeid. Geheel verdiept in haar werk schenkt zij melk in. Behalve de witte melkstraal lijkt niets te bewegen. Die alledaagse handeling vertaalde Vermeer naar dit indrukwekkende schilderij. Daarbij had hij duidelijk oog voor het licht. En hoe het in honderden kleurige puntjes over de voorwerpen speelt.
In deze serie borduurringen is een klassiek schilderij gevangen. Het past dankzij zijn kleuren in veel verschillende stijlen interieur. Van klassiek tot bohémien, industrieel of design. Vanwege de ronde vormen heeft het een leuke twist.
NB elk exemplaar is handgemaakt en daardoor anders, maar het eindresultaat is hetzelfde.
Over Johannes Vermeer
Johannes Vermeer (1632-1675) was gespecialiseerd in moraliserende genrestukken. Maar hij schilderde heel weinig. En het schijnt dat hij zijn grote familie onderhield met andere beroepen. Hij was naast schilder ook herbergier en kunsthandelaar.
Vermeer onderscheidde zich van zijn tijdgenoten omdat hij licht zo goed kon weergeven. Daarnaast gebruikte hij ongewone kleurcombinaties. Geel en blauw overheersten, zoals bij dit Melkmeisje, maar ook het Meisje met de parel. Die heldere lichtheid bereikte hij door een nieuwe techniek die hij zelf heeft ontwikkeld. Gedeeltelijk was dit gebaseerd op optische experimenten. Maar hij deed dit vooral door middel van observatie en intuïtie. Vermeer zijn methode om lichtsprankelingen te vangen is uniek. Hij deed dit in minieme, parelachtige stipjes naast de contouren van voorwerpen. En door zijn gelijkmatige verdeling lijken die oppervlakken nog meer op glaspanelen.
Bron: Algemene kunstgeschiedenis – Hugh Honour & John Fleming
Barok
De kunst en cultuur van de zeventiende eeuw noemt men ‘barok’. De term komt uit Italië. Het was eerst een scheldwoord. Het werd eerst gebruikt om kunstwerken die geen klassieke proporties zouden hebben te kleineren. In de barokkunst is allerlei soorten beweging te vinden. Fysieke, emotionele en spirituele. De symmetrie en verhoudingen van de Renaissance zijn minder duidelijk te zien. De kronkelende vormen, felle kleuren en vaak dramatische contrasten tussen licht en donker zijn meer herkenbaar.
Kunst uit de barok stond open voor politiek gebruik. Ook kwamen er veel sekte gerelateerde conflicten terug in barok. Veel van de meesterstukken zijn de vieringen van macht en spirituele orthodoxie. De barokkunst van de protestantse Republiek der Nederlanden is anders dan die uit het katholieke Italië. Dat komt door de culturele, politieke en religieuze conflicten in dat tijdperk.
Een steeds grotere groep mensen hield van stillevens, genrestukken en landschappen in de barokperiode. Schilders maakten de schilderijen daarom vaak op doeken die in privé-verblijven konden worden opgehangen. Deze ontwikkelingen zijn het beste te zien in de Gouden Eeuw van de Nederlandse kunst. Stads- en zeegezichten, interieurs en stillevens waren nog nooit zo populair geweest.
